Ο Αγιος Βασίλειος έχει καθιερωθεί στην συνείδηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως Μέγας και Φωστήρας της Γνώσεως βάση της βαθύπλουτης θεολογικής του πραγματείας που αφορά την εδραίωση του Ορθόδοξου Χριστιανικού δόγματος. Παράλληλα, όμως, ο βίος και η Πολιτεία του Ιεράρχη της Καισάρειας χαρακτηρίστηκε από την απλότητα, την ταπεινοφροσύνη και την ανιδιοτελή προσφορά.
Είναι αλήθεια πως μέσα στην μνήμη των μελών της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η μόνη εικόνα του Αγίου Βασιλείου που επιβιώνει, είναι εκείνη της ασκητικής και υπερβατικής φυσιογνωμίας. Ο απλός πιστός αναγνωρίζει επάνω του την φιλάνθρωπη και φιλόπτωχη δράση του, ανακαλεί στο μυαλό του την Βασιλειάδα, την πολιτεία των απόρων και των ασθενών, θυμάται την άπειρη ευσπλαχνία του απέναντι σε κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος ή ακόμα και θρησκείας.
Μέσα από την Βυζαντινή ζωγραφική, ο Μέγας Βασίλειος εικονίζεται υπερβολικά ψηλός, σχεδόν δυσανάλογος ως προς τα ανθρώπινα μέτρα και ντυμένος με τα αρχιερατικά του άμφια ως λειτουργός του Υψίστου. Περιγράφεται νεότατος με μαύρη γενειάδα, πλατύ μέτωπο και πυκνά σγουρά μαλλιά, ενώ η μορφή του ζωγραφίζεται σοβαρή, απόκοσμη κι αποστεωμένη.
Πραγματικά, ο άγιος Βασίλειος πέθανε νεότατος, στην ηλικία των 49 ετών. Πίσω του, όμως, είχε αφήσει ένα ασύγκριτο συγγραφικό και ανθρωπιστικό έργο το οποίο προκαλεί θαυμασμό όχι μόνο για το περιεχόμενό του αλλά και για το εύρος του. Είναι χαρακτηριστικό πως την ημέρα της κηδείας του συγκεντρώθηκαν γύρω από τον ναό, όπου και γινόταν η εξόδιος ακολουθία, χιλιάδες λαού που ευεργετήθηκαν από την βαθύτατη αγάπη του και προσέτρεξαν να τον αποχαιρετήσουν. Το καταπληκτικότερο, όμως, ήταν πως ανάμεσά τους θρηνούσαν για τον πρόωρο θάνατο του σεπτού Ιεράρχη και εκατοντάδες ευεργετημένων αλλόθρησκων Εβραίων, αιρετικών Αρειανών κι ακόμα περισσότερων Ελλήνων ειδωλολατρών. Και ήταν τέτοιος ο συνωστισμός ώστε πολλοί ποδοπατήθηκαν και μερικοί ανάμεσά τους απέθαναν από την ασφυξία της πολυκοσμίας.
Εγκαταλείποντας τούτο τον κόσμο άφησε πίσω του μονάχα το τριμμένο του ράσο, δίχως να έχει αποκομίσει ίχνος περιουσίας.
Αυτός είναι ο Αι-Βασίλης της Ανατολής. Η ενσάρκωση της πνευματικότητας και της πραγματοποιημένης ταπεινοφροσύνης. Η φιλανθρωπική διάσταση του ανθρωπισμού, πέρα από κάθε είδους στεγανό που σχετίζεται με την υποκριτική δήθεν φιλανθρωπία της υψηλής κοινωνίας.
Για τον Μέγα Βασίλειο η ύλη γινόταν το καθαρό μέσο ώστε να εξασφαλιστεί η ανώτερη σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο και να αποκατασταθούν οι βιοτικές του ανάγκες.
Παράλληλα, όμως στη Δύση, η εικόνα της προσφοράς αναδιαμορφώθηκε μέσα από μια διαφορετική μορφή του Χριστιανικού εορτολογίου. Εκείνος που ανέλαβε τα σκήπτρα της δωρεάς και της ηθικοδιδασκαλικής συμπεριφοράς απέναντι σε όσους αποζητούν την μαγική επίσκεψη των δώρων του, ήταν τελικώς ο Αγιος Νικόλαος.
Ο γνωστός Santa Claus δεν είναι άλλος, πάρα ο επίσκοπος Λυκίας Νικόλαος. Κι ενώ η μνήμη του εορτάζεται την έκτη ημέρα του Δεκέμβρη, αναμένεται να επισκεφτεί τους πιστούς του την παραμονή των Χριστουγέννων μοιράζοντας σε όλους πλήθος από υποσχόμενα δώρα.
Φυσικά τα παιδιά για να παραλάβουν τα δώρα τους, θα πρέπει να έχουν επιδείξει την δέουσα ηθική συμπεριφορά κατά την διάρκεια της χρονιάς που μόλις κύλησε, ώστε να είναι σε θέση ο Αγιος να κρίνει μέσω της δικαιοσύνης του, αν κάποιο παιδί ήταν καλό ή κακό, ώστε βάση της αξιοσύνης του να παραλάβει ή όχι το πολυαναμενόμενο δώρο του.
Αυτό βέβαια οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που αποκαλούμε καταναλωτική διαπαιδαγώγηση και προσήλωση στην ανέξοδη σημασία της ύλης ως αντίκρισμα των ηθικών μας επιδιώξεων. Με αυτή την έννοια η ηθικολογία ταυτίζεται απόλυτα με την λατρεία της ύλης, ενώ στην Ανατολή η ύλη συναντάει την πραγματική της σημασία αφού η θρησκευτική ηθική καθορίζεται βάση του μέτρου της Αγάπης.
Η σημασία του δώρου στην Δύση αποκτάει διαφορετικές διαστάσεις και αγγίζει τα επίπεδα της φρενίτιδας, εφόσον εξυπηρετεί αποκλειστικά την κολοσσιαία καταναλωτική μηχανή των εταιριών. Και όπως είναι λογικό η μορφή του Santa Claus υποστηρίζει καταλυτικά την ανάγκη της αγοράς και προωθεί με τον πλέον ασυνείδητο τρόπο τις μεθοδεύσεις των διαφημιστικών μηνυμάτων.
Η μορφή του ανταποκρίνεται με σαφήνεια σε αυτό που αποκαλούμε καταναλωτική έπαρση.Σε αντίθεση με την εικόνα του Μεγάλου Βασιλείου, ο Santa Claus εμφανίζεται ευτραφής και κοκκινομάγουλος, περιχαρής και ολογέλαστος, με βλέμμα σπιρτόζο και αχόρταγο, φορώντας μια κόκκινη στολή, ενώ γύρω από τη ζωηρή μορφή του τον στεφανώνουν λευκά πυκνά γένια και μακριά άσπρα μαλλιά.
Η σημειολογία όλων αυτών των χαρακτηριστικών δεν είναι τυχαία. Το κόκκινο χρώμα ανέκαθεν εξιτάριζε το αγοραστικό πνεύμα, ενώ το ύφος του Santa Claus παραπέμπει με ακρίβεια στην υποσυνείδητη ανάγκη του πιστού για καταναλωτική εξόρμηση. Η δε ευτραφής του εικόνα αποτελεί το ιδεατό συλλογικό ασυνείδητο της ανώτερης κοινωνικής καταξίωσης και της κορεσμένης αποκατεστημένης ανάγκης. Δηλαδή, με λίγα λόγια, ο πλαστός Αγιος της Δύσεως αποτελεί το πρότυπο της αγοραστικής ανάγκης και ταυτόχρονα της εκπλήρωσής της.
Ο Santa Claus εκφράζει με σαφήνεια το πνεύμα της υπερβολής και της υλιστικής έπαρσης αλλά μέσα από το πρίσμα της ηθικιστικής προσφοράς. Για να παραμείνει άγιος μέσα στις καρδιές των παιδιών, προβάλλει την ιδέα της αγάπης και της στοργικότητας προς τον πλησίον. Στην πραγματικότητα, όμως, η ιδέα αυτή αποτελεί την τέλεια παγίδα ώστε η ανάγκη της προσφοράς ενός δώρου να σηματοδοτεί αυτόματα και την ζήτησή του.
Όλα αυτά συμβαίνουν διότι η ύλη προβάλλεται εξ ονόματος, δήθεν, του προσώπου, ενώ στην πραγματικότητα το πρόσωπο υποβάλλεται στην αγορά και στις πιο ταπεινές του ανάγκες εξ ονόματος των εταιριών.
Έτσι, λοιπόν, τα Χριστούγεννα της Δύσεως σβήνουν και χάνονται κάτω από την πρωτοκαθεδρία του άκρατου υπερκαταναλωτισμού. Στην Ανατολή, όμως, και μέσα από την Ορθόδοξη Παράδοση, Εκείνος που ξεχωρίζει μέσα από την άκρατη κι ανείπωτη ταπείνωσή Του είναι ο ίδιος ο Χριστός, Του οποίου την φάντη δεν δύναται να την σκιάσει η τροφαντή φιγούρα του προστάτη της αγοράς.
Το παράδειγμα του Χριστού που γνωρίζει να προσφέρει ανιδιοτελώς το υπηρέτησε πιστά ο Μέγας Βασίλειος της Ανατολής. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο η οικουμένη τον ονόμασε Μεγάλο, ενώ τον Santa Claus αργά η γρήγορα τα μικρά παιδιά αντιλαμβάνονται πως αποτελεί ένα θλιβερό και πρόσκαιρο ψέμα.

Περισσότερα  Νέα - Ανακοινώσεις...